De balans tussen beschermen en loslaten

Op het moment dat de kraamzorg vertrekt en jij voor het eerst met jouw pasgeborene alleen thuis bent, dringt het besef pas echt door wat een enorme verantwoordelijkheid de zorg voor zo’n kleine baby is. Jij wilt dit kwetsbare kindje koste wat het kost beschermen tegen verdriet en pijn en de perfecte ouder voor zijn.

Eerste momenten van beschermen

Dus als jij gaat douchen, zet jij de baby naast de douche in de badkamer zodat jij direct kunt ingrijpen als er iets misgaat. En ’s nachts check jij steeds de wieg of alles goed is, wanneer jij een tijdje geen geluidje hebt gehoord. Maar na een tijdje, als de nieuwigheid er af is, kunnen de meeste ouders gelukkig wat meer ontspannen en loslaten. En zo moet het ook gaan, want jij kunt jouw kind natuurlijk niet het hele leven behoeden voor moeilijkheden.

Curling ouderschap

Toch verloopt dit proces bij de ene ouder makkelijker dan bij de andere. Sommige ouders blijven een stuk meer beschermend dan andere. De Deense psycholoog Bent Hougaard bedacht bijna 25 jaar geleden zelfs de term curling ouders, voor ouders die alle moeilijkheden en tegenslagen letterlijk wegpoetsen voor hun kind.

Dit soort ouderschap komt voor in allerlei maten en gradaties. Het kind slaapt niet zelf in een andere kamer, want dan voelt het zich misschien alleen. Een ruzie tussen kinderen wordt opgelost doordat de ene ouder de andere ouder daarover aanspreekt. Teleurstelling dat jouw kind niet een Peppa Pig rugzak heeft, wordt weggenomen door een nieuwe tas te kopen. Gymspullen worden achteraf nog even langsgebracht op school, de ouder gaat bij de leerkracht verhaal halen over een ‘oneerlijke’ onvoldoende voor een proefwerk, tegenvallend schooladvies wordt aangevochten; de voorbeelden zijn legio.

Curling ouders zijn overbeschermend, overbezorgd en stellen hun kind op een overmatige manier centraal in hun leven. Dit wordt vaak onbewust gedaan en vooral vanuit heel veel liefde. Zij streven ernaar om de perfecte ouder voor hun kind te zijn en willen hun kind vooral gelukkig en gezond zien. En dat is niet verwonderlijk in deze tijd waarin ouders via de sociale media gebombardeerd worden met magische plaatjes van het perfecte ouderschap.

Onbedoelde gevolgen

Op de korte termijn is het misschien een effectieve strategie om jouw kind gelukkig te krijgen en te voldoen aan het ideaalplaatje van een perfect en succesvol gezin. Maar op de lange termijn kan een curling opvoedstijl ook negatieve gevolgen hebben voor jouw kind.

Het kan jouw kind bijvoorbeeld afhankelijk en niet zelfredzaam maken. Want als alle problemen altijd voor jouw kind worden opgelost, hoeft het zelf geen probleemoplossend vermogen te ontwikkelen. Ook zal het minder veerkrachtig worden als jouw kind niet de kans krijgt om te leren hoe het teleurstelling of verdriet kan verwerken. En leren omgaan met dit soort negatieve emoties is juist zo belangrijk voor het ontwikkelen van zelfregulatie en kan ook bijdragen aan de ontwikkeling van empathie. Verder wordt jouw kind misschien ook onzeker en ontwikkelt het een gebrek aan zelfvertrouwen als het altijd een volwassene nodig heeft, die de lastige uitdagingen opknapt. Want dat kan onbewust de boodschap meegeven dat het kind het zelf niet aan kan.

De kunst van het loslaten

Daarom is het zo belangrijk om de belangrijke leerkansen van jouw kind niet te ontnemen door alle problemen voor het weg te poetsen. Jij wilt juist dat jouw kind kan oefenen hoe het om moet gaan met moeilijke situaties en uitdagingen, binnen de veilige kaders van jouw gezinsleven.

Dat kan al met kleine stapjes. Moedig jouw peuter aan om zelf het brood te smeren met een (kinder)mes. Zolang jij jouw kind in het vizier hebt, laat het dan zelf op onderzoek gaan in de speeltuin zonder dat jij het alsmaar achternaloopt. Zeg toch ‘nee’ tegen jouw kind als dat nodig is, ondanks dat het dan in huilen uit gaat barsten van teleurstelling omdat vriendjes allemaal wel mogen. Help jouw kind om zelf tegen de juf te zeggen dat het de spreekbeurt heel spannend vindt, in plaats van dat jij als ouder het gesprek aan gaat met de juf.

Uiteraard hou jij de veiligheid van jouw kind in de gaten, maar tegelijkertijd laat jij het gebeuren als jouw kind misschien struikelt over een tak, niet op het verjaardagspartijtje is uitgenodigd of niet bij een vriend(in) in het hockeyteam is ingedeeld. Zie het als kansen om jouw kind te helpen met deze risico’s en uitdagingen te leren omgaan.

Zoals gezegd, de neiging tot beschermen hebben alle ouders direct vanaf het begin. Dat is een aangeboren oergevoel dat in alle ouders ontwaakt bij de geboorte van hun kind. Maar de kunst van het loslaten is iets wat jij als ouder in meer of mindere mate bewust moet gaan toepassen zodat jouw kind zich tot een zelfstandig, weerbaar en veerkrachtig mens kan ontwikkelen. Hoe vind jij de juiste balans tussen beschermen en loslaten?