Effectief complimenteren: boost het zelfvertrouwen van jouw kind met deze tips

Wanneer jij aan het eind van de dag jouw kind ophaalt, rent het enthousiast op jou af met een tekening die het heeft gemaakt. “Wat een prachtige tekening! Is die voor mij?” complimenteer jij spontaan, want natuurlijk ben jij trots op de creatieve uitingen van jouw kind.

Door jouw kind te complimenteren, deel jij samen een positieve ervaring die jouw kind een goed gevoel geeft. Het voelt zich gezien en gewaardeerd, waardoor het zelfvertrouwen groeit. Bovendien laat jij door het geven van complimenten zien welk gedrag jij graag ziet. Dankzij de bekrachtigende werking van complimenten zal jouw kind dit gedrag vaker vertonen, en zo leer jij jouw kind gewenst gedrag aan.

Jij zou dus kunnen zeggen dat een compliment zorgt voor een positief zelfbeeld en gewenst gedrag bij jouw kind. Toch hebben complimenten niet altijd het gewenste effect. Sommige complimenten kunnen zelfs het tegenovergestelde effect hebben. Wat zijn tips om ervoor te zorgen dat je compliment een positieve uitwerking heeft op je kind?

Proces in plaats van resultaat

Een veelvoorkomende valkuil bij het geven van complimenten is de focus op het resultaat. “Dat heb jij mooi binnen de lijntjes gekleurd.” of “Wat goed dat jij een 10 voor jouw toets hebt gehaald!” Hoewel jij hiermee de prestatie van jouw kind erkent en meegeeft dat het daar trots op mag zijn, kan het jouw kind in bepaalde gevallen ook onzeker maken. Wat als jouw kind de volgende keer de voetbalwedstrijd niet wint? Krijgt het dan geen compliment? Heeft het dan niet goed gepresteerd?

Jij bouwt juist meer zelfvertrouwen op bij jouw kind als jij het leert dat perfectie niet altijd nodig is en dat fouten maken niet erg is. Liever prijs jij dus niet het eindresultaat maar juist de inspanning die jouw kind heeft geleverd. “Jij vond het spannend om te doen en het is jou toch gelukt.” of “Wat hebben jullie goed samengespeeld. Ik zag dat jij wel drie keer de bal naar Max afspeelde!” Door te benadrukken dat vooral inzet belangrijk is, laat jij jouw kind zien dat jij doorzettingsvermogen en dingen proberen waardeert en belangrijk vindt. 

Benoem het gedrag, niet de eigenschap

Wanneer jij tegen jouw kind zegt dat het heel slim is omdat het een goed rapport heeft, kan dit onbedoeld druk opleggen. Het wil namelijk aan jouw verwachting blijven voldoen, ook als jouw kindje meer moeite met de leerstof op school krijgt. En wat gebeurt er als jij na een grappige actie zegt: “Jij bent een echte grapjas.”? Jouw kind is immers de clown en het is dus zijn of haar taak om de aandacht trekken door stoute dingen te doen.

Het is lief bedoeld, maar door jouw kind zo te prijzen, zet jij het als het ware vast in die eigenschap en zal het dat blijven nastreven, ook als het niet goed lukt of passend is in de situatie. Als jij daarentegen specifiek gedrag prijst, is dit makkelijker aan te passen aan verschillende situaties. Dit geeft jouw kind de vrijheid om soms dit en soms ander gedrag te tonen. “Gisteren maakte je een leuke grap, en vandaag kon je tijdens het voorlezen net zo goed stilzitten en luisteren als een muisje.”

Onderscheidend vermogen in complimenten

Het is cruciaal dat een compliment duidelijk en to-the-point is voor het meest effectieve resultaat. Een algemeen “goed gedaan” is te vaag; specifieker is bijvoorbeeld: “Goed dat jij de plantjes water hebt gegeven, dan heb jij dat taakje alvast af.”

Een compliment moet ook gemeend en terecht zijn. Prijzen voor een prestatie waar geen moeite voor is gedaan kan aanvoelen als valse lof en leidt vaak tot weinig voldoening. Dit kan zelfs onzekerheid bij een kind veroorzaken.

Daarnaast kan overdreven taalgebruik het doel voorbijschieten. Een omschrijving als “een perfecte en fantastische spreekbeurt” stelt een standaard die moeilijk te overtreffen of evenaren is, wat juist onzekerheid kan opwekken voor de volgende keer.

Tot slot is het goed om de balans te vinden in de hoeveelheid complimenten die jij geeft. De frequentie kan bijvoorbeeld hoger liggen als een kind iets nieuws aan het leren is. Ieder begin is moeilijk en het werkt in die fase motiverend om vaker geprezen te worden. Wanneer jouw kind de vaardigheid onder de knie krijgt, bouw jij de hoeveelheid complimenten af. Jouw kind is dan intrinsiek gemotiveerd omdat het er beter in is geworden.

Bovendien kunnen kinderen die te veel complimenten krijgen, gemakzuchtig of arrogant worden. Want als jij altijd hoort dat jij het goed doet, hoef jij er geen inspanning meer voor te leveren en denk jij misschien dat jij beter bent dan anderen. De andere kant van de medaille is dat het kinderen ook afhankelijk kan maken van complimenten en dat zij onzeker worden zonder de bevestiging van een volwassene.

Kortom, complimenten kunnen een grote invloed hebben op het zelfbeeld en zelfvertrouwen van een kind. Maar hoe jij een compliment geeft, bepaalt echter of het effect positief of negatief is. Dus ga vooral met bovenstaande tips aan de slag, want oefening baart kunst bij het complimenteren.