Zelfstandigheid stimuleren bij kinderen: Tips voor ouders

Opgroeien betekent dat een kind zich van hulpbehoevende baby ontwikkelt tot een zelfstandig individu. Hoe groter het wordt, hoe minder een kind de ouders nodig heeft. En als ouder heb je daarbij een stimulerende rol. Wat komt er allemaal bij kijken als je de zelfstandigheid van jouw kind wilt stimuleren?

Op het kinderdagverblijf

Bij Oya’s Childcare staat de ontwikkeling van de kinderen voorop. Wij geven de kinderen dagelijks de juiste uitdaging om stappen te zetten op allerlei ontwikkelingsgebieden.

Op de groep hebben we veel terugkerende activiteiten die we gebruiken om zelfstandigheid aan te leren bij de kinderen. Aan tafel eten de dreumesen zelf hun soep met een lepel. In het begin eindigt de soep dan nog vaak op de slab, maar hoe vaker de dreumes kan oefenen, hoe minder het gaat knoeien.

En de peuters trekken voor het buiten spelen zelf hun jas aan. Door hun jas op de grond te leggen, hun handen in de mouwen te steken en de jas over het hoofd naar achter te zwaaien, leren zij hoe ze zelf hun jas aan kunnen doen. Hoe trots kijkt de peuter als het gelukt is!

Voor alle mijlpalen binnen de ontwikkeling geldt dat wij de kinderen niet alleen de juiste hulp bieden als dat nodig is, maar ook genoeg ruimte geven als ze dat aankunnen. Op die manier kunnen ze zelf ontdekken, uitproberen, oefenen en herhalen.

Natuurlijke behoefte

En laat dat nou net zijn wat kinderen van nature willen! Wie herkent het niet dat een peuter driftig wordt als jij de deur opendoet, terwijl hij dat nou juist zelf wilde doen? Ook bij dreumesen kun je dit al terug zien. De term ‘zelluf doen!’ kan je dan ook al regelmatig terug horen bij deze leeftijd.

Maak vooral gebruik van deze natuurlijke behoefte. Moedig je kind aan om zelf te lopen in plaats van getild te worden, een papiertje in de prullenbak te gooien in plaats van op tafel te laten liggen of zelf het gezicht schoon te maken in plaats van dat jij een snoetenpoetser langs de neus veegt. Kinderen kunnen vaak al veel meer dan je denkt, ze moeten alleen de kans krijgen.

Als de peuter de smaak te pakken heeft en echt álles zelf wil doen en bepalen, geef het dan de keuze uit twee opties die beiden goed zijn voor jou. Dat scheelt een hoop (s)t(r)ijd en jouw kind is toch trots dat het vandaag zelf zijn trui heeft uitgekozen.

Thuis proberen

Om thuis aan de slag te gaan met de zelfstandigheid van jouw kind, is het vooral belangrijk om hiervoor gelegenheden te scheppen. Als je haast hebt in de ochtend-drukte, zit je er niet op te wachten dat jouw kind per se de eigen schoenen aan wil trekken. Het liefst pak je die schoenen uit de hand en til je je kind zo de bakfiets in.

Dit werkt natuurlijk averechts want dan zit je met een driftige peuter en ben je nog verder van huis. Bovendien leert het hier vooral van dat je kind het niet snel genoeg kan en het beter aan de volwassene kan overlaten.

Dus sta een kwartiertje eerder op en creëer zo tijd voor jouw peuter om zelf de sokken aan te trekken. Wees geduldig en geef je kind de ruimte om te oefenen en experimenteren.

Zelfvertrouwen

Wanneer een kind de kans en ruimte krijgt om zelf uit te proberen en te ontdekken, leert het naast nieuwe vaardigheden ook belangrijke algemene lessen. Bijvoorbeeld dat je vaak moet oefenen en door moet zetten, als je iets nieuws wilt leren. En ook dat het niet erg is om fouten te maken, maar dat je daar juist van kan leren.

Wanneer je als ouder bij je kind te veel uit handen neemt of juist steeds vertelt hoe het iets moet doen, dan blijft je kind van jou afhankelijk. Daar kan het onzeker, hulpeloos of passief van worden.

Omgekeerd bouwt een kind juist zelfvertrouwen op als het in veiligheid mag proberen en oefenen en tegelijkertijd ook precies genoeg ondersteuning van de ouders krijgt wanneer dat nodig is. Of zoals het motto van Maria Montessori zegt: “Help mij het zelf te doen”. Met de juiste hoeveelheid ruimte en begeleiding zal ieder kind zich ontpoppen tot een volwaardig en zelfstandig individu. En wanneer je dat weet te bereiken als ouder, dan zit jouw opvoedtaak erop!